Zawyżanie wartości spółki przez aktywa

18 paź

Sztuczne zawyżanie wartości spółki poprzez aktywa Kreatywna księgowość, często zamieniana pojęciem agresywnej księgowości, to wszystkie działania za polegające na stosowaniu zasad rachunkowości, które nie zostały w sposób bezpośredni wskazane w przepisach. Kreatywna księgowość to pojęcie często używane w kontekście negatywnym, jednak ma także wydźwięk pozytywny. W tym artykule jednak przychylimy się bardziej ku stronie negatywnej tego typu działań. Taki wydźwięk z pewnością mają sytuacje, w których doprowadza się do sztucznego zawyżania wartości spółki poprzez aktywa. Konsekwencją tego jest gąszcz tzw. spółek śmieciowych. Sztuczne zawyżanie wartości spółki poprzez aktywa – jak to działa? Na przestrzeni ostatnich kilku/kilkunastu lat, mieliśmy do czynienia z wieloma procesami restrukturyzacyjnymi. Zaczęto tworzyć wiele spółek, które powstawały w wielu przypadkach na podstawie istniejących już zorganizowanych części innych przedsiębiorstw. Powstaje pytanie – w jaki sposób i na jakiej podstawie wyceniać można udziały lub akcje w taki sposób powstałych spółek? Tutaj mamy do czynienia z nieco skomplikowaną sprawą. Tego typu działania dają duże pole do popisu, jeśli chodzi o zawyżenie wartości spółki. Najczęściej tego typu działania polegały na przyjmowaniu – jako podstawy do wyceny wartości powstałych spółek, wartości aktywów netto przedsiębiorstwa, które tworzyło tzw. bazę do powstania nowej spółki. Jak w praktyce wygląda sztuczne zawyżenie wartości spółki poprzez aktywa? Sprawa jest na pierwszy rzut oka nieco skomplikowana. Jednak, jeśli zagłębią się Państwo w ten temat, można zauważyć wiele zależności. Mamy spółkę-bazę “A”. Istnieje sytuacja, w której może ona wydzielić pewną swoja część, na podstawie czego, powstać może inna spółka “B”. Weźmy na przykład komórkę odpowiedzialną za sprzedaż. Tę komórkę możemy wnieść w formie aportu do nowopowstającej spółki. Kapitał zakładowy nowej spółki równy jest wartości działu wniesionego jako aport, lub będzie niższy. W takim przypadku kapitał zakładowy spółki “B” zostaje w całości pokryty aktywem lub zawyża wartość spółki. Za zawyżenie wartości spółki aktywem tego typu można uznać oczywiście samo pokrycie aktywem w formie aportu, kapitału zakładowego w spółce “B”. Pamiętajmy, że mówimy tutaj o tzw. spółkach śmieciowych, czyli takich, które istnieją jedynie na papierze. Powstają po to, aby pozwalać przez siebie przepływać pewnym wartościom. Wycena wartości nowopowstającej spółki Kontynuując wspomniany przykład – przed oficjalnym powołaniem do życia spółki “B”, podmiot “A” zleca wycenę wartości nowo tworzonej spółki. Doradcy otrzymują wszelkie istotne informacje oraz założenia na temat funkcjonowania spółki “B”. Najważniejszym założeniem jest to, że będzie ona świadczyć usługi tylko i wyłącznie podmiotowi “A”. Po kalkulacjach doradcy poproszonego o wycenę, ustalona przez niego wartość spółki “B” może zostać wyceniona np. na 5 mln złotych. Z tym, że realna wartość aktywów netto spółki “B” – po porównaniu z bilansem podmiotu “A” odnośnie komórki będącej bazą, na podstawie której powstaje – wynosi 1 mln. Co w tym przypadku? Mamy tutaj możliwość różnorakiego sposobu wyceny. Jednak biorąc pod uwagę jedynie wycenę spółki “B” przez doradcę – na 5 mln złotych i przyjęcie jej jako kapitał zakładowy. Pamiętajmy, że realna wartość to tak naprawdę 1 mln. To bez wątpienia sytuacja problematyczna, bo dochodzi do zawyżenia wartości spółki “B”, co nie ma pokrycia w rzeczywistości. Tego typu zabiegi otwierają drzwi do manipulacji wartością spółek powstających na bazie aktywów netto części przedsiębiorstw, służących im jako podstawa do powstania. W jaki sposób następuje zawyżenie wartości spółki? Odnosząc się do powyższego przykładu, istnieje kilka opcji sztucznego zwiększenia wartości tak powstałej spółki. Można to zrobić za pomocą: Rozpoznania w przychodach kwoty różnicy pomiędzy wyceną przez doradcę a realną wartością wynikającą z bilansu “spółki-bazy”. To podwyższa zysk netto za określony okres. Zaksięgowania kwoty różnicy w pozycji kapitałów własnych jako kapitał aktualizujący cenę. To doprowadzi do natychmiastowego wzrostu kapitałów własnych o kwotę różnicy. Brak możliwości generowania kosztów przez spółkę “A” w transakcjach ze spółką “B”, Ujmując wartość spółki “B” jako aktywo finansowe. Dopuszczamy do kapitalizacji przyszłych zysków “spółki matki”, co nie może być ujętym w bilansie jednostkowym,